De leugens en de schaterlach: over een onbekende Stalin-satire van Dmitri Sjostakovitsj.

Prof. dr. Pieter Bergé - Katholieke Universiteit Leuven

Toen de Russische componist Dmitri Sjostakovitsj in 1975 overleed, werd hij wereldwijd gezien als een trouwe, zij het wat weerbarstige vazal van het Sovjetregime. Maar toen vier jaar na zijn dood de zogezegde memoires van de componist verschenen, veranderde dat beeld volledig: Sjostakovitsj bleek eerder een dissident dan een handpop te zijn. Maar was dat wel zo? Hoe geloofwaardig waren die memoires? Een enorme controverse kwam op gang, en duurt nog steeds voort. Een heel aparte plaats in al dat tumult wordt ingenomen door een werkje van Sjostakovitsj dat pas lang na zijn dood boven water kwam: Rajok. Het korte stuk is een regelrechte Stalin-satire, en op die manier misschien wel Sjostakovitsj’ meest betrouwbare getuigenis over het Sovjetregime.

Prof. dr. Pieter Bergé is hoogleraar musicologie aan de KU Leuven. Hij is gespecialiseerd in de instrumentale muziek uit de Weense Klassiek en de Duitse opera tijdens de Weimarrepubliek. Hij publiceerde academisch werk over voornamelijk Beethoven en Schönberg, en schreef ook heel wat boeken voor een breder publiek, onder andere over het Requiem van Mozart (Wie schreef het requiem van Mozart?), over de vermeende ontoegankelijkheid van de muziek van de 20ste eeuw (Wat valt er eigenlijk te begrijpen?) en een muziekgeschiedenis voor jongeren (van geest) (Hoe groen klinkt een gitaar?). Verschillende van zijn boeken werden bekroond, onder andere met de Klara Prijs voor Beste Muziek Publicatie, de Wetenschapscommunicatie Prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie van België en de Nederlandse ‘Vlag en Wimpel’. Pieter Bergé is tevens artistiek directeur van het Leuvense Festival 20.21 dat zich toespitst op de muziek van de 20ste en 21ste eeuw.