Waarom onze kinderen almaar slechter lezen en wat we daaraan kunnen doen.

PROF. DR. ERIC MOONEN - UNIVERSITEIT HASSELT

Eigenlijk zou iedereen op school goed moeten leren lezen. Maar dat gebeurt niet. De groep kinderen en jongeren die niet goed leest, groeit als kool. Van de middelbare scholieren is inmiddels ruim één op vijf laaggeletterd. Dat is geen luxeprobleem, voor die jongeren en voor de samenleving is het een ramp. De verklaringen voor die toestand worden vooral  bij die scholieren en hun omgeving gezocht. Spreken ze thuis wel Nederlands? Hebben ze genoeg boeken in huis? Zijn ze niet dyslectisch? Komt het niet door de sociale media? Maar een vraag wordt zo goed als nooit gesteld: wat hebben ze precies over letters geleerd? Wie het leesonderwijs door een taalkundige bril bekijkt, ziet echter meteen dat kinderen daar systematisch warrige en zelfs foute dingen leren. De gebruikelijke commerciële methodes voor aanvankelijk lezen blijken er niet in te slagen de essentiële leerinhouden correct en helder te presenteren. Zou dat er écht niets mee te maken hebben? Om moeizaam lezende kinderen de steun en hulp te kunnen geven die ze nodig hebben, zullen we de focus van onze discussies moeten verleggen. Die moeten niet langer gaan over wie van die kinderen leeszwak is en wie niet, maar over hoe we hun problemen oplossen. En over hoe we nieuwe generaties beginnende lezers die problemen kunnen besparen. Van goede voornemens als 'maximaal inzetten op taal' moeten we niet erg veel verwachten: ze zijn niet concreet en ze gaan voorbij aan het simpele feit dat leesonderwijs en taalonderwijs verschillende dingen zijn. Een oplossing voor de leesmalaise onder onze jongeren zal moeten beginnen bij helder, correct, taalkundig verantwoord leesonderwijs. Bij weten hoe mensen leren, hoe het schrift werkt en hoe het schrift dus moet worden aangeleerd. Want heldere en correcte instructie is altijd en voor iedereen beter dan warrige en foute. In deze lezing laat Erik Moonen zien hoe dat gaat.

Prof. dr. Eric Moonen is doctor in de Taal- en Letterkunde (KU Leuven) en taaldocent (Duits en Academisch Nederlands) aan de UHasselt. Hij schreef onder meer ‘Exit dyslexie. Zeker leren lezen met de Alfabetcode’. In dat boek staat alles wat je moet weten en alles wat je moet doen om elk kind een vlotte lezer te helpen worden. Eric Moonen besteedt flink wat tijd aan het uitvissen van wat er fout kan gaan in het leesonderwijs, uitleggen waarom het fout is en uitwerken hoe het foutloos kan.