In het hoofd van een psychopaat.

PROF. DR. LIEVE DAMS - UNIVERSITEIT MAASTRICHT

William March, in ‘The bad seed’ stelde: “Goede mensen zijn zelden argwanend: ze kunnen zich niet voorstellen dat anderen de dingen doen waartoe zij zelf niet in staat zijn. Gewoonlijk aanvaarden ze de niet-dramatische oplossing als de juiste, en laten het daarbij. En ook zijn normale mensen geneigd zich de psychopaat voor te stellen als iemand die er even monsterlijk uitziet als hij innerlijk is, en dat is zo ver bezijden de waarheid als je maar kunt komen … Deze echt bestaande monsters zagen er gewoonlijk normaler uit en gedroegen zich normaler dan hun feitelijk normale broeders en zusters. Ze boden een overtuigender beeld van deugd dan de deugd zelf - net zoals de rozenknop van was of de plastic perzik zich perfect aan het oog voordeed, meer zoals de geest dacht dat een rozenknop of een perzik zou moeten zijn, dan het onvolmaakte origineel waarvan het een imitatie was.” Er zijn enerzijds meer psychopaten dan men kan vermoeden, maar anderzijds wordt de diagnostische term te vaak gebruikt binnen de Forensische psychiatrie. Alhoewel psychopathie geen officiële DSM-5 classificatie is, is deze diagnose binnen de forensische wereld nog niet verdwenen: 3% van de mannelijke bevolking en 1% van de vrouwelijke bevolking worden als psychopaat bestempeld. Wat doen we bij de genderneutrale personen of met de transgenders? Reeds in de kinderjaren zijn kenmerken aanwezig, die later de diagnose van psychopathie mede kunnen onderbouwen. Wat zegt onze genetische predispositie, ben je voorbestemd om psychopaat te worden? Wat zijn typische kenmerken? Waar vinden we ze terug? Kan psychopathie ook van meerwaarde zijn? Uit psychopathie zich bij mannen en vrouwen op eenzelfde wijze? Wat is de PCL-R van Hare en waarom is deze nog niet gevalideerd voor vrouwen? In deze lezing zal getracht worden een antwoord te geven op een reeks van topics zoals we deze ook in diverse literatuur kunnen terugvinden maar mede onderbouwd en gepresenteerd vanuit de praktijk.

Prof. dr. Lieve Dams promoveerde in 1993 aan de KU Leuven tot doctor in de genees-, heel- en verloskunde en specialiseerde zich in de psychiatrie. Tijdens haar opleiding volgde ze een jaar Forensische psychiatrie in de Forensisch psychiatrische kliniek van de GGZE De Grote Beek in Nederland. Van 1998 tot 2017 was ze Hoofd van de Forensisch Psychiatrische Dienst in Maastricht voor het Ministerie van Justitie. Sinds 2003 doceert ze aan de Universiteit Maastricht aan de faculteit Geneeskunde, de huidige FHML, binnen het keuzevak Forensische Geneeskunde. Tevens is ze er tutor en examinator. Bovendien is ze vanaf het begin van haar loopbaan gastdocent aan diverse instituten, waaronder de Thomas More Hogeschool, de PXL, het Instituut voor Gerechtelijke Opleidingen (IGO), de Nationale Rechercheschool.. Ze is bestuurder van haar eigen Centrum Berkenwinning dat opgericht werd in 1999 en waar multidisciplinair onderzoek, domein deskundig advies en behandeling aangeboden wordt voor elke leeftijdscategorie en dit binnen het reguliere en forensische werkveld. In mei 2017 werd ze erkend en toegelaten om de bijzondere bijkomende beroepstitel van geneesheerspecialist in de Forensische Psychiatrie te voeren door het Agentschap Zorg en Gezondheid. Tot slot is ze opgenomen in het FMF Nationaal Register voor Gerechtsdeskundigen (ROJ) in België, werd ze in 1998 vast beëdigd door het Hof van Beroep in Nederland als vast Gerechtelijk deskundige en werd ze opgenomen op de lijst der Domeindeskundige voor de Orde der Artsen in België. Tot april 2012 was ze opgenomen op de lijst voor Arbiters, opgesteld overeenkomstig artikel 3, lid 4 van het Arbitragereglement van het Centrum voor Arbitrage inzake seksueel misbruik.