Het genetisch geheugen: wat DNA ons leert over ons verleden.

PROF. DR. MAARTEN LARMUSEAU - KU LEUVEN

Ieder van ons heeft via zijn DNA een uniek en levend archiefdocument overgeërfd. Genetici gaan daarom als archivarissen op zoek naar sporen uit het verre en recente verleden van een bevolking of familie. Tijdens deze lezing wordt het genetisch erfgoed in West-Europa en Vlaanderen voorgesteld. Hierbij zullen onder andere neanderthalers, prehistorische migraties, Merovingers, de Spaanse Nederlanden, koekoekskinderen, familienamen en koning Albert I de hoofdrol spelen.

Hyper-technologische laboratoria behoren niet tot de standaard locaties waarmee men de geschiedschrijving associeert. Naast bibliotheken en stoffige archieven draagt ieder van ons nochtans een levend archiefdocument, een eigen uniek genoom. Deze overgeërfde verzameling van DNA- informatie geeft genetici een intrigerend beeld over de evolutie van de mens tot de geschiedenis van de eigen voorouders. Het ‘genetisch erfgoed’ van een groep mensen uit een continent, land, regio, gemeente of zelfs familie biedt daardoor historische inzichten. Door analyse van zowel modern DNA van levende personen met stamboomgegevens, als ook oud-DNA afkomstig van humane resten uit opgravingen, is de kennis van het Vlaams genetisch erfgoed er de voorbije jaren sterk op vooruitgegaan. In deze lezing wordt ingegaan op de prehistorische en meer recentere migraties die een dergelijk sterke demografische impact hebben gehad, zodat er nog een spoor in het Vlaamse DNA wordt vastgesteld. Daarbij blijkt onder meer dat dominante gebeurtenissen uit onze nationale geschiedenis - zoals de invallen van de Vikingen of de Spaanse overheersing - niet altijd een genetische erfenis hebben nagelaten. Ten slotte wordt ook de genetische revolutie in de familiekunde aangetoond die (verre) verwantschap tussen individuen vaststelt, alsook inzichten in het seksueel gedrag van onze voorouders verwerft.

Prof. dr. Maarten Larmuseau (°1983) is een geneticus en bioloog, gespecialiseerd in genetische genealogie en evolutionaire genetica.  Hij bestudeert de relatie tussen genetica en genealogie en gebruikt het genetisch erfgoed voor nieuwe inzichten en toepassingen binnen onder andere forensische genetica, historische demografie, geschiedenis en sociobiologie. Hij is docent en wetenschappelijk onderzoeker in de genetische genealogie en populatiegenetica binnen het Centrum Menselijke Erfelijkheid aan de KU Leuven. Sinds 2021 is hij ook verbonden als deeltijds docent genetisch erfgoed aan de opleiding Erfgoedstudies van de Universiteit Antwerpen. Eerder was hij geaffilieerd aan de University of Leicester. 

De presentatie van deze lezing is niet beschikbaar.