Chocolade, waarom we er niet vanaf kunnen blijven?

PROF. DR. REMCO HAVERMANS - UNIVERSITEIT MAASTRICHT

Chocolade is het meest gegeten snoepgoed ter wereld. Chocolade maakt alles (nog) lekkerder. En dat is eigenlijk best bijzonder want cacao is vreselijk bitter en dat is niet iets wat men heel erg smakelijk vindt. De Spaanse veroveraars die als eerste Europeanen de Azteekse ‘xocolatl’-drank proefden, waren dan ook niet bepaald gecharmeerd van deze bruine, met cacao bereide drab die de sjamanen voor hun rituelen gebruikten. Aan het Spaanse hof werd de cacaodrank echter gemaakt met heel veel suiker en verschillende specerijen en dat sloeg aan. De rest is geschiedenis. De liefde voor chocola is niet het resultaat van toegevoegde suikers. Het is evenmin het resultaat van mysterieuze stofjes in de cacao zelf. Chocola is zo populair omdat het op een buitengewone manier onze door evolutie gevormde vermogen om etenswaren lekker te leren vinden uitbuit. Dat leervermogen is in essentie datgene wat Ivan Pavlov begin twintigste eeuw in zijn labo in Sint-Petersburg observeerde: klassiek conditioneren. Conditioneren verwijst naar het leren van een associatie tussen twee gebeurtenissen. De ene gebeurtenis voorspelt de andere. De honden in Pavlov’s laboratorium leerden dat een rinkelende bel voer voorspelt. Maar welke associatie leren we dan met het eten van chocolade? En als deze associatie is aangeleerd, kan deze dan ook weer worden vergeten of afgeleerd?

Prof. dr. Remco Havermans (°1974) studeerde psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. In 1999 behaalde hij aan de Universiteit Maastricht zijn doctoraat met onderzoek naar de Pavloviaanse grondslagen van middelenverslaving en eetgedrag. Hij vervolgde zijn onderzoek bij de faculteit Psychologie aan de Universiteit Maastricht. In 2015 startte hij een eigen onderzoeksgroep, de Laboratory of Behavioural Gastronomy, aan de Campus Venlo. De primaire missie van deze onderzoeksgroep is een ‘beter leven door beter eten’. De centrale onderzoeksvraag daarbij is: ‘Waarom eten wij wat wij eten?' en die vraag probeert Remco Havermans te beantwoorden door het bestuderen van smaakbeleving en eetgedrag. Sinds 2019 is Remco Havermans bijzonder hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid aan de Campus Venlo van de Universiteit Maastricht. Hij is (co-)auteur van meer dan honderd wetenschappelijke publicaties, en werkt momenteel aan verschillende onderzoeksprojecten: onderzoek naar veranderde smaakbeleving bij (kinder-)kanker, de rol van reuk en smaak bij de eetlust van COPD-patiënten, en het aanleren van een voorkeur voor groenten bij kleuters.